اتاق تمیز

همانطور که قبلا تعریف کردیم اتاق تمیز به فضایی گفته می شود که در آن میزان آلودگی هوا به حد میکرون برسد یعنی حداکثر اندازه ذرات معلق در هوا باید چند میکرون باشد. اما چگونه می توان این میزان ازتمیزی هوای اتاق تمیز را بدست آورد ؟ برای تحقق این میزان از تمیزی هوا باید از دستگاه های تهویه هوای اتاق تمیز استفاده کرد که مرکز اصلی این سامانه های تهویه و تصفیه هوا دستگاه های هواساز اتاق تمیز می باشد.

اصل دستگاه های هواساز بر پایه این است که هوای فضای اتاق تمیز را به داخل خود می کشد و با عبور دادن آن از چند لایه فیلتر و خارج کردن ان می تواند هیزان آلودگی هوا را به حداقل برساند.

برای اینکه میزان تصفیه هوا همیشه بهینه باشد باید فیلتر های اتاق تمیز را هر چند وقت یک بار عوض کنید و همچنین باید ساختار داخلی هواساز اتاق تمیز به گونه ای باشد که بتوان آن را شستشو داد و ضد عفونی کرد.

اتاق تمیز

اتاق تمیز را همانطور که قبلا تعریف کردیم عبارت بود از یک فضای تمیز با امکان کنترل شرایط محیطی از جمله فشار هوا و دما و رطوبت و میزان آلودگی که معمولا این فضای تمیز یا برای آزمایش و تحقیق بکار می رود و یا برای تولید کالا های حساس. 

معمولاتاق تمیز با توجه به کارایی آن که چه کاری به خواهد در آن انجام بشود تقسیم بندی می شود اما یک دسته بندی دیگر هم برای اتاق تمیز وجود دارد که عبارت است از اتاق تمیز ایستا و اتاق تمیز پویا که در ادامه آنها را تعریف می کینم.
1- اتاق تمیز ایستا : به اتاق تمیزی گفته می شود که در آن کلیه عملیات های تولید و آزمایش توسط سیستم ها و دستگاه های موجود در آن اتاق تمیز انجام می شود و هیچ گاه در آن انسانی وجود ندارد.
2- اتاق تمیز پویا : به اتاق تمیزی می گویند که تمامی سیستم ها و دستگاه ها نصب شده اند و پرسنل در اتاق تمیز هم فعالیت دارند و با حضور افراد و انسان ها کار های تولید و آزمایشات انجام می شوند.

اتاق تمیز

یکی از صنایعی که در آن اتاق تمیز بسیار کاربرد دارد و بسیاری از کار های آن باید در اتاق تمیز انجام شود ، صنایع هسته ای است. در واقع صنایع هسته ای به دلیل اینکه اندازه ذراتی که با آنها کار می کنیم به حد نانو متر می رسد حساسیت بالایی لازم است تا آلودگی هوا را کاهش دهیم. یعنی باید محیط اتاق تمیز به گونه ای طراحی شود که میزان آلودگی در آن بسیار پایین باشد.

یکی از موارد دیگری که باید در ساخت اتاق تمیز صنایع هسته ای به ان توجه کنیم این است که در این صنایع موادی که در این اتاق تمیز ها با آنها کار می شود تششع صاتع می کنند پس باید از مواد و وسایلی در اتاق تمیز استفاده شود که در برابر این تشعشعات از خود واکنش نشان ندهند و همچنین باید سیستمی را در اتاق تمیز طراحی کنید که این تشعشعات روی لباس و بدن افراد را از بین ببرد.

در اتاق تمیز صنایع هسته ای تنها شکافت هسته ای انجام نمی شود بلکه ممکن است از این مواد هسته ای برای تولید دارو و تجهیزات دیگر استفاده شود. که برای هرکدام باید شرایط خاصی را اعمال کنیم.

هوا در اتاق تمیز صنایع هسته ای باید با فیلتر های هپا که توانایی پاک کردن ذرات با قطر ۰٫۳ میکرومتر با بازده ۹۹٫۹۵% را دارند، تمیز شود.

اتاق تمیز

اتاق تمیز را همانطور که تعریف کردیم به اتاقی گفته می شود که در آن شرایط محیطی از جمله دما هوا و فشار هوا و میزان رطوبت و میزان آلاینده ها و... در این اتاق کنترل می شود و باید اجزای آن مثل دیوار و در و پنجره به گونه ای ساخته شوند که مانع ورود آلودگی و ذرات گرد و غبار به داخل اتاق تمیز شوند.

امروز می خواهیم مشخصات کلی ای که درب اتاق تمیز باید داشته باشد تا استاندارد های اتاق تمیز حفظ شود را معرفی کنیم :

1- جنس درب اتاق تمیز باید از جنس پانل و به قطر 50 میلیمتر باشد و سطح رویی آن باید کاملا صاف باشد و لایه عایق داشته باشد.

2- چهار چوب و فریم دور درب اتاق تمیز باید از جنس آلومینیوم باشد .

3- لولا ها و دستگیره ها باید از جنس تمام استیل استفاده شوند و درز های آن با لایه های پلاستیکی پوشانده شود.

4- در وسط درب اتاق تمیز باید یک شیشه سکوریت استقفاده شود.

5- رنگ درب اتاق تمیز باید سفید باشد.

برای طراحی اتاق تمیز باید شرایط فوق در درب اتاق تمیز رعایت شوند و هر جا که احتمال نفوذ هوا و گرد و غبار وجود داشته باشد باید عایق بندی شود.

اتاق تمیز

اتاق تمیز را همانطور که از قبل تعریف کردیم به فضایی گوییم که در آن میزان آلاینده ها به حداقل برسد و برای اینکه این آلودگی به حداقل برسد باید هنگام ورود اشخاص به اتاق تمیز کاری کنیم که میزان آلاینده ها به حداقل برسد تا مانع از ورود آلودگی به اتاق تمیز شویم.

به این منظور در اتاق تمیز های امروزی اتاقک هایی به نام ایر شاور قبل از ورود افراد به اتاق تمیز طراحی می شوند تا بتواند میزان آلودگی روی لباس و بدن شخص را به حداقل برساند. اتاقک ایر شاور حاوی حفره هایی رد سقف و اطراف است که این حفره ها هوای داخل اتاق ایر شاور را با فشار زیاد به داخل خود میکشند.

در واقع این اتاق ایر شاور برای این طارحی شده است تا بتواند قبل از ورود اشخاص به اتاق تمیز آلودگی را از روی لباس آنها بردارد و همچنین هنگام خروج نیز بتواند مواد و تشعشعات مضر را از روی لباس و بدن شخص بردارد. حداقل سرعت هوا در اتاق ایر شاور باید 25 متر بر ثانیه باشد و هوا نیز باید از طریق حفره های ساخته شده از استیل خارج شود که در انتهای آن نیز باید فیلتر های هپا قرار گیرد تا آلودگی ها را جذب نماید.

از اتاق ایر شاور در اتاق تمیز هایی برای زمینه های دارو سازی ، پزشکی ، هوافضا ، شیمیایی ، هسته ای و ... باید استفاده شود.

اتاق تمیز

برای ساخت اتاق تمیز باید کانال هایی را برای تهویه هوا در نظر گرفت و همچنین سیستم نور پردازی خاصی برای اتاق تمیز باید طراحی کنید تا از ورود آلودگی به فضای اتاق تمیز جلوگیری نمایید و همچنین باید در اتاق تمیز در صورت نیاز به آب و یا خروجی فاضلاب باید آنها را به طوری در نظر گرفت که حداق آلودگی را وارد فضای اتاق تمیز کنند.

در واقع برای اینکه این سیستم های تهویه و نورپردازی و دفع فاضلاب و ... با هم همانگ باشند و کار کردن انها با هم دچار اختلال آنها نشود باید نقشه ای جامع از اتاق تمیز تهیه شود به گونه ای که تمامی این سیستم ها در آن جای داده شوند. در واقع دلیل نیاز به نقشه ای برای اتاق تمیز این است که از ایننقشه هم در زمان ساخت اتاق تمیز باید استفاده شود و همچنین زمان بهره برداری از اتاق تمیز این نقشه ها مورد نیاز است تا در صورت بروز مشکل در هر کدام از سیستم های اتاق تمیز بتوان آن را به راحتی تعمیر کرد.

نقشه ها برای اتاق تمیز به طور کلی به چند دسته تقسیم می شوند که عبارت اند از :

1- نقشه های تاسیسات مکانیکی اتاق تمیز

2- نقشه های تاسیسات الکتریکی اتاق تمیز

3- نقشه نمای اتاق تمیز

4- نقشه پلان اتاق تمیز

اتاق تمیز

کلین روم

کلین روم را همانطور که در مطالب قبلی تعریف کردیم به محیطی گویند که در آن انواع آلودگی هوا و محیطی به حداقل خود برسد و طبق استاندار ها از یک حد به پایین باشد. برای طراحی کلین روم باید اولا سیستم هایی را تعبیه کنیم که بتواند آلودگی هوا را به حداقل برساند و هم چنین باید محیط را به گونه ای طراحی کنید که بتوان آن را به طور کامل شستشو داد و همچنین محیط داخلی کلین روم باید به گونه ای باشد که بتواند شرایط دمای بالا و یا پایین و همچنین رطوبت بالا و پایین را تحمل کند و در این شرایط آسیب نبیند.

برای ساخت کلین روم باید جدا از سیستم های تهویه آن به دیزاین داخلی آن نیز توجه کنید و ان را به گونه ای طراحی داخلی کنید که در شرایط محیطی مختلف آسیب نبیند. برای طراحی داخلی یک کلین روم اولا باید به رنگ دیوار ها توجه کنید که باید از تناسب رنگ ها با توجه به نیاز های آن مورد توجه قرار گیرد و باید از رنگ هایی استفاده شود که باعث درخشندگی بیشتر فضای اتاق تمیز شود و شفافیت محیط را بالا ببرد که معمولا رنگ های روشن بیشتر باعث شفافیت و درخشندگی فضای کلین روم می شوند.

رنگ در و دیوار کلین روم بیشتر باید از سفید استفاده شود تا شفافیت و براقیت فضای کلین روم را بالا ببرد همچنین می توان ترکیبی از رنگ سفید و رنگی متناسب با وسایل درون کلین روم نیز استفاده شود تا جذابیت کلین روم را بالا ببرد.نکته دیگری که باید در طراحی داخلی کلین روم توجه کنید این است که باید از نورپردازی مناسب برای کلین روم استفاده کنید که این مطلب را قبلا توضیح داده ایم.

اتاق تمیز

اتاق تمیز محیطی است که باید در آن آلودگی و گرد و غبار را به حداقل برسانیم یعنی در واقع میزان آلاینده های هوا به حد ذراتی با قطر میکرون برسد. اما برای اینکه به توانیم آلاینده های هوا را در اتاق تمیز به حداق برسانیم باید هوای اتاق تمیز را در فواصل زمانی مرتب و با حجم معین از فیلتر های هوا عبور دهیم تا آلاینده های اتاق تمیز به حداق خود برسند.

اما گاهی اوقات برای اینکه بتوانیم آلاینده های هوا را کم کنیم به سیستم های هوا ساز نیاز داریم تا هوای اتاق تمیز را تمیز کنند.در واقع سیستم هواساز براساس حجم محیط کار و کلاس تمیزی مورد نظر طراحی می شود تا بتواند برمقاومت استاتیک سیستم هوائی محیط کار فائق آمده و میزان چرخش حجمی هوا را در هر دقیقه جهت رسیدن به کلاس تمیزی مورد نظر و با کمترین آلودگی صوتی و لرزشی تامین نماید.

برای اینکه تمیز هوای اتاق تمیز به حد مطلوب برسد باید از فیلتر های هپا در خروجی هوا استفاده شود تا ذرات بالای 0.5 میکرون پاکسازی شوند و بهرت است برای بالا بردن راندمان فیلتر هپا از چند بستر پیش فیلتر در هواسازها در Section های متفاوت قبل و بعد از فن ،با مشخصات فنی مربوطه مطابق استاندارد استفاده می گردد .

اتاق تمیز

از انواع دیگر ساندویچ پانل می توان به ساندویچ پانل اتاق تمیز یا clean room اشاره کرد ساندویچ پانل اتاق تمیز در مکان های بهداشتی استفاده می شود که در ان میزان ورود و خروج هوا باید کم باشد و جریان الاینده هایی مانند گرد و غبار 

میکروب های معلق در فضا و ... به ان وارد نشود.

در اتاق تمیز از ساندویچ پانل دیواری و سقفی خاصی استفاده می شود که امکان ورود و خروج هوا را به حداقل برسد و حتی افرادی که می خواهند به اتاق تمیز وارد شوند باید از لباس تمیز استفاده کنند و دوش هوا بگیرند.

اتاق تمیز

یکی از قسمت های مهم هر اتاق تمیز ی روشنایی آن است که باید طبق استاندارد های روز چراغ های روشنایی در آن تعبیه شوند. تا هم روشنایی اتاق تمیز را تامین کند و همچنین مانع ورود گرد و غبار اتاق تمیز شود.

چراغ های اتاق تمیز باید دارای ویزگی هایی باشد تا بتواند شرایط مطلوب را در اتاق تمیز تامین کند. اولین ویژگی اتاق تمیز باید این باشد که در چراغ های اتاق تمیز باید از لامپ هایی باید استفاده شود که تولید گرما توسط آنها کمترین میزان ممکن باشد تا باعث تغییر دمای اتاق تمیز نشود و دیگر اینکه چراغ های اتاق تمیز باید به گونه ای طراحی شوند که مانع ورود هرگونه آلاینده به اتاق تمیز شوند که به این منظور می توان در چراغ های اتاق تمیز نیز فیلتر هوا بکار برد.

بدنه لامپ های اتاق تمیز باید به گونه ای طراحی شوند که به تواند رطوبت بالا را نیز تحمل کند و همچنین لامپ اتاق تمیز باید به گونه ای طراحی شود که بتوان نور آن را تنظیم کرد و متناسب با شرایط دلخواه نور را کم و یا زیاد کرد.

لامپ اتاق تمیز را می توان به گونه ای طراحی کرد که به دوصورت دسترسی از بالا و همچنین دسترسی از پایین داشته باشد که نوع دسترسی از بالا به لامپ اتاق تمیز بسیار بهتر از نوع دسترسی از پایین است زیرا در اینگونه لامپ ها دیگر برای تعمیر نیاز نیست تعمیر کار به داخل اتاق تمیز بیاید و تنها می تواند از بیرون لامپ ها را تعمیر کند بدون اینکه آلاینده به اتاق تمیز وارد شود.